Mikołajki noclegi przyciągają do siebie przede wszystkim amatorów żeglarstwa i sportów wodnych, a przecież pobyt w taki daje wspaniałą okazję do zapoznania się z bogactwem lokalnej flory i fauny. W promieniu zaledwie kilku kilometrów od Mikołajek znajduje się szereg miejsc unikalnych pod względem flory lub fauny. Mikołajki sąsiadują z terenami Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Został on utworzony na mocy uchwał Wojewódzkich Rad Narodowych w Suwałkach i Olsztynie w grudniu 1977 r. w celu zachowania wartości przyrodniczych tego obszaru dla potrzeb nauki, dydaktyki i turystyki kwalifikowanej. Obecnie MPK w całości znajduje w województwie warmińsko-mazurskim. Powierzchnia Parku wynosi 55.000 ha, a jego strefy ochronnej ok. 18.000 ha. Z tego lasy zajmują ponad 29.000 ha, a rzeki i jeziora ok. 17.000 ha. Reszta to użytki rolne i tereny zabudowane.Mazurski Park Krajobrazowy położony na styku dwóch odmiennych form geomorfologicznych, moreny czołowej i sandrów, chroni bogactwo i różnorodność świata roślin i zwierząt, obfitość lasów, torfowisk, jezior i wód płynących. Przyroda Parku to m.in.: noclegi Mikołajki
– ponad 60 jezior, w tym największe jezioro w Polsce – Jez. Śniardwy
– rzeka Krutyń uznana za jeden z najciekawszych szlaków kajakowych w Europie
– ok. 850 gatunków roślin naczyniowych Mikołajki pensjonaty
– bogata fauna i ponad 200 gatunków ptaków
– 11 rezerwatów przyrody, w tym rezerwat biosfery – Jez. ŁuknajnoOd kilku lat trwają przygotowania do utworzenia na części obecnego Parku Krajobrazowego Mazurskiego Parku Narodowego. Niewielkie odległości sprzyjają wycieczkom rowerowym i pieszym, które urozmaicą i umilą czas spędzony w Mikołajkach. Na mapie zaznaczono miejsca warte odwiedzenia. Mikołajki domki
Unikalne gatunki roślin
Uważny obserwator przyrody wypatrzy rzadkie, interesujące gatunki roślin, pochodzące często z różnych obszarów klimatycznych. Do najciekawszych należą:
gatunki arktyczne: jałowiec halny i turzyca patagońska;
gatunki północne: pochodzących z tajgi syberyjskiej i północnej Skandynawii: wierzba lapońska i borówkolistna, brzoza niska, bagno zwyczajne, turzyca kulista i życicowa oraz grzybień północny; Mikołajki pokoje do wynajęcia
gatunki środkowoeuropejskie: grab zwyczajny, dąb, wiąz górski, lipa drobnolistna, klon, jesion wyniosły, cis pospolity, buk zwyczajny, sasanka wiosenna, arnika górska, grzybień biały, i in.;
gatunki ciepłolubne: goździk piaskowy, zawilec wielkokwiatowy, spacerata piaskowa, szczodrzeniec rozesłany
gatunki południowo-syberyjskie: lepnica zielonawa, kuklik sztywny, koniczyna łubinowata, dzwonecznik wonny.
Lasy
Lasy na obszarze gminy Mikołajki, to głównie zwarty kompleks Puszczy Piskiej rozciągający się od południowego skraju miasta, wzdłuż zachodniego brzegu jeziora Mikołajskiego, przez otoczenie jeziora Bełdany do południowych brzegów Śniardw. Amatorzy grzybobrania i jagód na pewno nie będą się nudzić.
Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie
Położony w Puszczy Piskiej na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Można tam zobaczyć zwierzęta występujące w mazurskiej kniei (jelenie, sarny, łosie, wilki, bobry, żurawie) oraz inne, rzadko występujące.
Mikołajki uważane są za żeglarską stolicę Polski. W mieście bardzo znane jest takie powiedzenie: „Ulica Kajki to całe Mikołajki”. Jest w tym wiele prawdy, ponieważ ta malownicza ulica jest najstarszą i najdłuższą ulicą miasta. Ma ponad dwa i pół kilometra, na całej jej długości rosną lipy, a większa część domówpochodzi z początków XX wieku. Jest tu także neogotycki kościół z 1910 roku. Ulica biegnie wzdłuż Jeziora Mikołajskiego, w okresie letnim zamieszkują tu setki, jeśli nie tysiące turystów. W większości domów znajdują się hoteliki, miejsca noclegowe, parkingi, sklepy i bary.
Mikołajki to typowo turystyczne miasteczko w powiecie mrągowskim. Leży nad małym Jeziorem Mikołajskim. W okresie turystycznym nad jeziorem toczy się życie miasta. Znajdują się tam hotele, restauracje, wypożyczalnie i miejsca spacerowe. Jest tam także Port Żeglugi Mazurskiej, skąd można popłynąć do Giżycka, Mikołajek i Rynu, a także można udać się w rejsy spacerowe na pobliskie jeziora – Bełdany, Tałty czy Śniardwy.
Pod względem fizjograficznym obszar gminy znajduje się w centrum Krainy Wielkich Jezior Mazurskich.
Cecha charakterystyczna krajobrazu regionu jest skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (ok. 23% powierzchni gminy).
Większość jezior regionu łączy się ze sobą ciekami naturalnymi bądź systemami kanałów, tworząc unikalny w Europie szlak wodny, o dlugosci ok. 140 km, w centrum którego leżą Mikołajki.
Częściowo w obrębie gminy znajduje się największe polskie jezioro – Śniardwy. Drugim obok jezior typowym elementem krajobrazu gminy sa rozlegle, zwarte kompleksy leśne (ok. 22% powierzchni gminy).
Mikołajki pretendują obecnie do miana żeglarskiej stolicy Polski. Mikołajki ściągają do siebie przede wszystkim amatorów żeglarstwa i sportów wodnych. W sezonie letnim odbywa się tu szereg imprez związanych z tym sportem, ale nie tylko. Na scenie w centrum miasta i w wiosce żeglarskiej w każdy weekend odbywają się koncerty i zabawy. Sztandarowymi imprezami letnimi Mikołajek są obchody dni miasta i festiwal szantowy. Jednak oprócz wody i zabawy, w Mikołajkach dostępne są też inne atrakcje. W promieniu zaledwie kilku kilometrów od Mikołajek znajduje się szereg miejsc unikalnych pod względem flory i fauny.